W powieści Gucio zaczarowany ukazano historię chłopca, który za swoje lenistwo został przez wróżkę ukarany przemianą w muchę. Wróżka obdarza go ponadto czerwoną czapeczką, stanowiącą znak, że jest pokutnikiem – przemienionym człowiekiem – i nie wolno robić mu krzywdy. W tej postaci ogląda świat, poznając prawidła przyrody. Na swojej drodze spotyka różne zwierzęta, rozmawia z nimi i przekonuje się, że każda, nawet drobna istota, ma swoje zadanie do wykonania; poznaje także innego pokutnika – Joasię, przemienioną w pszczołę. I choć w końcu cała przygoda okazuje się jedynie snem, Gucio potrafi wyciągnąć naukę ze swoich przeżyć i przezwyciężyć swoje próżniactwo.
Utwór, prócz wymiaru dydaktycznego, ma także wymiar edukacyjny – przygody chłopca są pretekstem do opisu świata przyrody ożywionej. Jednak jego walorem, niespotykanym wcześniej w podobnych pozytywistycznych utworach, jest fantastyczna konwencja, która trafiła w gust dziecięcego czytelnika, czyniąc powieść bardzo popularną.
Możesz dodawać nowe lub edytować istniejące tagi opisujące książkę. Pamiętaj tylko, że tagi powinny być pisane małymi literami oraz być dodawane pojedynczo: