Julian Ursyn Niemcewicz

Julian Ursyn Niemcewicz herbu Rawicz (ur. 16 lutego 1757 w Klejnikach na Podlasiu, zm. 21 maja 1841 w Paryżu) – polski dramaturg, powieściopisarz, poeta, pamiętnikarz, wolnomularz.

Pochodził ze średniozamożnej rodziny szlacheckiej (później jednego z najbogatszych rodów Polesia). Ukończył warszawski Korpus Kadetów. Był adiutantem Adama Kazimierza Czartoryskiego. Zwiedził Francję, Anglię i Włochy. Poseł inflancki Sejmu Wielkiego, aktywny członek Stronnictwa Patriotycznego, współautor (z Hugonem Kołłątajem) projektu Konstytucji 3 Maja. W 1791 był jednym z założycieli Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej. Po zwycięstwie Targowicy przebywał na emigracji w Niemczech. Sekretarz Tadeusza Kościuszki podczas insurekcji kościuszkowskiej. Został wzięty do niewoli po bitwie pod Maciejowicami i osadzony w Twierdzy Pietropawłowskiej w Petersburgu.

W 1796 uwolniony przez cara Pawła I, razem z Kościuszką udał się do USA, gdzie zamieszkał poślubiwszy Amerykankę, Susan Livingston Kean. W latach 1802-1804 odwiedził Polskę, w 1807 wrócił do kraju. W 1809 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława. Od 1822 osiadł w swych dobrach w podwarszawskim Ursynowie (które chciał nazwać nota bene Ameryka), wprowadził tam nowoczesne metody ogrodnictwa i bez reszty oddał się tam twórczości literackiej. Pełnił urząd sekretarza senatu w Księstwie Warszawskim i Królestwie Kongresowym.

Podróżował po kraju jako wizytator szkół. Członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk od 1802, a od 1826 jego prezes. Przeciwnik konspiracji, a zwolennik legalizmu. Po wybuchu powstania listopadowego w 1830 wyjechał w misji dyplomatycznej do Londynu. 5 grudnia 1830 Rząd Tymczasowy powołał pod jego przewodnictwem kilkunastoosobowy Komitet do Przejrzenia Papierów Policji Tajnej. Od 1833 w Paryżu związany ze stronnictwem Adama Jerzego Czartoryskiego. Członek władz Związku Jedności Narodowej. Był prezesem Wydziału Historycznego Towarzystwa Literackiego w Paryżu.
Został pochowany na cmentarzu des Champeaux w Montmorency.
Utwory:
Władysław pod Warną – tragedia 1788
Kazimierz Wielki – tragedia 1792
Powrót posła – komedia polityczna 1791
Fragment Biblii Targowickiej – paszkwil polityczny
Na hersztów targowieckich – paszkwil polityczny
Juljana Ursyna Niemcewicza, podróże historyczne po ziemiach polskich między rokiem 1811 a 1828 odbyte Czytaj
Puławy – poemat w czterech pieśniach 1802-1804 (wyd. 1855)
Śpiewy historyczne – jedna z najpopularniejszych książek polskich XIX wieku na, której wychowywały się pokolenia młodzieży
Cztery pory życia człowieka – poemat
Dzieje panowania Zygmunta III, króla polskiego, wielkiego księcia litewskiego, ruskiego, pruskiego, [...] dziedzicznego króla Szwedów, Gotów i Wandalów. Czytaj w google books
Rok 3333 czyli Sen niesłychany – antyutopia opublikowana w 1858
tłumaczenia: Pukiel włosów ucięty Alexandra Pope'a, utwory Lewisa, Percy'ego, Foscola, Jana Potockiego.
Ponadto liczne pamiętniki z każdego okresu życia.

[wikipedia]
[edytuj opis]