Jaroslav Hasek

Jaroslav Hašek (ur. 30 kwietnia 1883 w Pradze, zm. 3 stycznia 1923 w Lipnicach - wym. Haszek) – czeski pisarz, publicysta i dziennikarz. Mimo że publikował dużo, światu znany jest głównie jako twórca jednego z najsłynniejszych bohaterów literackich – wojaka Szwejka.

Po ukończeniu gimnazjum kształcił się w Akademii Handlowej. Początkowo praktykował w drogerii, po ukończeniu nauki pracował w Banku Slavia. W tym czasie poznał środowisko czeskich anarchistów, przystał do bohemy i odbył wiele pieszych wędrówek (zwiedził m.in. Słowację, Galicję, Węgry). Pracował też jako sprzedawca psów. Publikować zaczął w 1903 r. Do około 1905 roku należał do grupy literackiej zwanej "Anarchistyczni Burzyciele"[1]. Od roku 1908 współpracował z czasopismem Ženský obzor (Przegląd kobiecy), od 1910 i redaktor naczelny satyrycznego periodyku Svět zvířat (Świat zwierząt), od 1911 współpracownik Českého slova (Czeskiego słowa). Publikował także w pismach Pochodně, Humoristicke listy, anarchistycznych Chudas, Komuna, Omladina i innych. Doświadczenia z pracy zawodowej odnaleźć można na kartach powieści "Przygody dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej". Uznaje się, że umieszczona w niej opowieść jednorocznego ochotnika Marka nt. absurdalnych publikacji w Świecie zwierząt o nieistniejących gatunkach to autentyczne żarty, na jakie pozwalał sobie Haszek. Skutkiem tych publikacji Haszek stracił stanowisko.

W 1910 poślubił Jarmilę Mayerovą. W roku 1911 współtworzył Partię Umiarkowanego Postępu w Granicach Prawa, będącą swego rodzaju polityczną mistyfikacją ośmieszającą demokratyczne procedury (Hasek był nawet kandydatem partii na starostę praskiego). W roku 1911 w serii opowiadań stworzył postać dobrego wojaka Szwejka.

W 1915 powołano go do austriackiego wojska jako jednorocznego ochotnika i w szkole w Czeskich Budziejowicach rozpoczął roczny kurs oficerski. Ze szkoły został jednak wkrótce wyrzucony i trafił do 11 kompanii marszowej 91 pułku budziejowickiego, a z nią w czerwcu 1915 został wysłany na front wschodni do Galicji. Nie widząc sensu w walce za monarchię austro-węgierską, dał się tam schwytać do niewoli rosyjskiej i trafił do obozu jenieckiego w Rosji. Od czerwca 1916 był ochotnikiem w Legionie Czechosłowackim w Kijowie, ze względu na zły stan zdrowia został pisarzem pułkowym, a potem odkomenderowano go z powrotem do Kijowa do redakcji pisma Čechoslovan. Po wybuchu komunistycznej rewolucji, w 1918 roku wstąpił do Armii Czerwonej w Moskwie i do czeskiej partii socjaldemokratycznej (bolszewików). Był komisarzem politycznym i dziennikarzem. W 1920 r. wziął ślub z Rosjanką Aleksandrą Grigorjewną Lwową ("Szura"), nie rozwiązując jednak formalnie poprzedniego związku.

Oddelegowany przez komunistów w listopadzie 1920 roku wrócił do Czechosłowacji, gdzie groziło mu śledztwo w sprawie o bigamię i dezercję. W kraju poświęcił się literaturze. W 1921 opublikował pierwszy tom antywojennej książki, "Przygody dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej" (Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války). Dokończenie czwartego tomu przerwała śmierć autora w 1923 roku. Książka przyniosła autorowi wielką sławę i na stałe weszła do kanonu nie tylko literatury, ale i popkultury. Na długie dziesięciolecia wizerunek głównego bohatera ukształtowały ilustracje jej pierwszych wydań w wykonaniu Józefa Lady.
[edytuj opis]