Jan Długosz herbu Wieniawa

Jan Długosz herbu Wieniawa (łac. Ioannes Dlugossius; ur. 1 grudnia 1415 w Brzeźnicy, zm. 19 maja 1480 w Krakowie) – polski historyk, twórca jednego z najwybitniejszych dzieł średniowiecznej historiografii europejskiej, duchowny, geograf, dyplomata; wychowawca synów Kazimierza Jagiellończyka.

Biografia

Urodził się w 1415 r. w Brzeźnicy w dawnym powiecie radomszczańskim (dziś powiat pajęczański), w ziemi sieradzkiej w średniozamożnej rodzinie szlacheckiej Jana Długosza z Niedzielska i Beaty, córki Marcina z Borowna[1].

Ojciec, Jan Długosz z Niedzielska, który za zasługi położone w bitwie pod Grunwaldem otrzymał starostwo brzeźnickie, z dwiema żonami miał 12 dzieci. Wśród nich trzech Janów. Najstarszy z nich, który w historii miał zapisać się jako ojciec polskiej historiografii, początkowo uczył się w szkole parafialnej w Nowym Korczynie, gdzie ojciec był starostą od 1421. Następnie przez trzy lata studiował na Akademii Krakowskiej. Tę uczelnię opuścił nie uzyskując żadnego stopnia naukowego i jako notariusz publiczny trafił na dwór biskupa krakowskiego, Zbigniewa Oleśnickiego. Był jego zaufanym współpracownikiem, sekretarzem i kanclerzem w latach 1433–1455. W 1437 został kanonikiem krakowskim. Po śmierci Oleśnickiego służył królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi, a od 1467 był wychowawcą synów królewskich. Uczestnik wielu poselstw zagranicznych: w 1449 do Rzymu, 1467 do Czech, 1469 na Węgry, 1478 do Wyszegradu. Zmarł 19 maja 1480 roku w Krakowie. Został pochowany na Skałce.

Autor licznych publikacji historycznych, w tym najsłynniejszego dzieła Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae (Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego), obejmującego historię Polski od najdawniejszych czasów do 1480. W skład tego dzieła wchodzi "Chorographia Regni Poloniae", która stanowi unikatowy dokument ówczesnych czasów przedstawiający dokładniejszy obraz ziemi, a zwłaszcza hydrografię ziem polskich, oraz potwierdza zdumiewającą wiedzę i wszechstronność jaką dysponował Jan Długosz, stawiając go na czele jako jednego z najwybitniejszych polskich geografów[2].

W 1480 został arcybiskupem-nominatem lwowskim. W tym samym roku zmarł.

Fundator kościołów : św. Bartłomieja w Chotlu Czerwonym, św. Marcina i Małgorzaty w Kłobucku, św. Marii Magdaleny w Szczepanowie, św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy w Raciborowicach, Najświętszej Marii Panny w Odechowie.

Stub sekcji Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Twórczość
* Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae (Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego), dwanaście ksiąg opisujących dzieje Polski od czasów legendarnych do 1480. Pełne wydanie ukazało się w latach 1701–1703. Wydanie w przekładzie na język polski rozpoczęło się w 1961 i zakończyło w 2006 r.
* Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis (1470–1480), opis beneficjów Kościoła katolickiego w Małopolsce – spis wartości majątków i przychodów z poszczególnych dóbr kościelnych, który pozwalał na nakładanie podatków przez biskupa krakowskiego.
* Banderia Prutenorum (Sztandary wojsk krzyżackich z Prus) (1448), opis chorągwi krzyżackich zdobytych pod Grunwaldem
* Insignia seu clenodia incliti Regni Poloniae (po 1462), opisy i wizerunki herbów polskich.
* Vitae episcoporum Poloniae, katalogi biskupów polskich: krakowskich, płockich, włocławskich, wrocławskich, poznańskich i arcybiskupów gnieźnieńskich.
* Articuli de incorporatione Masoviae (1462), traktat uzasadniający prawa króla Kazimierza Jagiellończyka do inkorporacji Mazowsza.
* Vitae beatissimi Stanislai Cracoviensis episcopi ("Życie św. Stanisława biskupa krakowskiego")[3]

http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_D%C5%82ugosz
[edytuj opis]