Cyprian Kamil Norwid

Norwid Cyprian Kamil (1821-1883), poeta, dramatopisarz, prozaik, artysta plastyk. W latach 1831-1837 uczył się w warszawskim gimnazjum, którego nie ukończył, następnie w szkole malarskiej. W 1842 wyjechał z Warszawy i udał się do Włoch, gdzie rozpoczął studia rzeźbiarskie. Aresztowany w 1846 w Berlinie, został oskarżony o współdziałanie w wydarzeniach rewolucyjnych na ziemiach polskich. W więzieniu nabawił się częściowej głuchoty.

Później przebywał w Brukseli, gdzie zdecydował się ostatecznie pozostać na emigracji. W 1848 przebywał w Rzymie, w następnym roku w Paryżu. Brał czynny udział w życiu emigracji, związany ze stronnictwem księcia A.J. Czartoryskiego. Kłopoty osobiste, m.in. niespełniona miłość do M. Kalergis oraz problemy finansowe, spowodowały wyjazd do Ameryki w 1852, gdzie również mu się nie powiodło. W 1854 powrócił przez Londyn do Paryża.

W okresie powstania styczniowego próbował włączyć się w bieg wydarzeń, m.in. za pomocą politycznych memoriałów.

Jako artysta plastyk zdobył uznanie Francuzów i w 1868 został członkiem Société des Artistes. Współpracował także z Société Philologique. Żył w coraz większym osamotnieniu, uważany za dziwaka. W 1877 z powodu biedy zamieszkał w opiekuńczym Zakładzie św. Kazimierza na przedmieściu Paryża - Ivry, gdzie zmarł.

W 1888 jego zwłoki zostały przeniesione do grobu zbiorowego w Montmorency pod Paryżem.

W 2001 w 180. rocznicę urodzin poety zorganizowano w Krakowie i Warszawie festiwal "Noriwd bezdomny" pod patronatem Instytutu Dziedzictwa Narodowego. 24 września 2001 w Krypcie Wieszczów na Wawelu złożono urnę z ziemią z paryskiego grobu Noriwda.
Twórczość
Za życia opublikował tylko nieliczne utwory. Od 1840 ogłaszał wiersze w czasopismach. Od 1848 pisał serię traktatów poetyckich i dramatów: Wigilia (Paryż 1848), Pieśni społecznej cztery strony (Poznań 1849), Niewola (Lipsk 1864), Psalmów-psalm (Wiadomości Literackie, 1933), dramat Zwolon (Poznań 1851), poetycki traktat o sztuce Promethidion (Paryż 1851).

W cyklu artykułów Listy o emigracji (Dziennik Polski, 1849) nakreślił program artystyczny postulujący antyromantyczną "literaturę czynu". W 1856 napisał poemat epicki osnuty na dziejach starożytnych Quidam (opublikowany w jedynym wydanym za życia zbiorze jego wierszy pt. Poezje, Lipsk 1863).

Do arcydzieł prozy polskiej należą cykle Czarne kwiaty (o wybitnych polskich pisarzach i artystach) oraz Białe kwiaty, opublikowane w dodatku miesięcznym do Czasu (1856-1857).

W lipskim zbiorze znalazły się także m.in. traktaty poetyckie: Pięć zarysów, Rozmowa umarłych.

W latach 1865-1866 Norwid przygotował do druku najlepszy swój zbiór wierszy Vade-mecum, na który nie znalazł za życia wydawcy. Opublikowany został dopiero w 1947.

W latach 1865-1883 udało mu się ogłosić drukiem zaledwie 21 wierszy i traktat poetycki Rzecz o wolności (Paryż 1869). Nie zdołał wydać ani wystawić wielkich dramatów (np. Noc tysięczna druga, Wanda, Za kulisami, Kleopatra, Aktor, Miłość czysta u kąpieli morskich). W rękopisach (częściowo zaginionych) pozostawały przez wiele lat m.in. poematy: Assunta (Przewodnik Naukowy i Literacki, 1907) i A Dorio ad Phrygium (fragmenty ogłoszone w 1915), nowele, np. Stygmat i Ad leones.

Norwid, odkryty na nowo w początkach naszego stulecia przez Z. Przesmyckiego, uważany jest za jednego z najbardziej oryginalnych pisarzy polskich, którego twórczość cechuje wyrafinowany artyzm i filozoficzna głębia.
Inspiracje
Teksty Norwida wykorzystano w filmach: Popiół i diament (1958) A. Wajdy – jako napis z poematu Promethidion umieszczony na płycie renesansowej nagrobka, a odczytywany przez Maćka Chełmickiego, Chimera na polnej drodze (1969) – filmie popularnonaukowym K. Muchy o twórczości J. Malczewskiego, Wyszedł w jasny, pogodny dzień (1971) K. Wojciechowskiego – filmie dokumentalnym poświęconym pamięci bohaterów września 1939, którego nastrój podbudowuje kompozycja muzyczna Cz. Niemena do wiersza Norwida 'Bema pamięci żałobny rapsot'.
[edytuj opis]

Przewiń: [] []