Borys Pasternak

Borys Pasternak, Borys Leonidowicz Pasternak (ros. Борис Леонидович Пастернак, ur. 10 lutego 1890 w Moskwie, zm. 30 maja 1960 w Pieriediełkinie koło Moskwy) – poeta i prozaik rosyjski, pochodzenia żydowskiego.

Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1958 za powieść Doktor Żywago. Nagrody nie odebrał z powodu ostrej nagonki i kampanii prasowej zorganizowanej w ZSRR po ogłoszeniu powieści.

Jego ojciec, Leonid Pasternak, był znanym żydowskim malarzem i profesorem w szkole malarstwa w Moskwie. Jego matka, Rosa Kaufman, była znaną pianistką koncertową. Dom rodzinny charakteryzował się kosmopolityzmem. We wczesnym dzieciństwie jego ojciec przeszedł na prawosławie. Wywarło to duży wpływ na Borysa. Wiele z jego późniejszych wierszy dotyka tematyki chrześcijańskiej.

Uprawiał intelektualną poezję refleksyjną, opartą na własnym systemie filozoficzno-estetycznym, tematycznie związaną z przyrodą i miłością. Syn znanego malarza i pianistki, odebrał staranne wykształcenie humanistyczne i muzyczne. Początkowo związany był z nurtem poezji futurystycznej (debiut w 1914 roku). Jego późniejsze wiersze nawiązywały do niemieckiego romantyzmu i rosyjskiego symbolizmu. W latach 20. opublikował poematy Porucznik Szmidt i Rok 1905. Lata 30. to okres twórczego kryzysu poety sprzeciwiającego się komunistycznemu reżimowi. W latach powojennych Pasternak napisał swoją najsłynniejszą powieść, Doktor Żywago (ukończoną w 1954 roku), opowiadającą o przed- i porewolucyjnych losach inteligencji rosyjskiej. W cztery lata później, w 1958 roku, otrzymał za nią literacką Nagrodę Nobla, władze komunistyczne jednak uznały utwór za antyradziecki i zmusiły autora do odmowy jej przyjęcia. Na motywach tej powieści został nakręcony znany, nagrodzony Oscarami film Davida Leana pod tym samym tytułem a w 2002 roku powstał film telewizyjny w reżyserii Giacomo Campiottiego nominowany do nagrody BAFTA. Borys Pasternak dziś uważany jest za jednego z czołowych rosyjskich pisarzy dysydentów. Zajmował się również tłumaczeniami, m.in. utworów J. Słowackiego, a także poetów zachodnioeuropejskich (m.in. W. Szekspira i J.W. Goethego) i gruzińskich.
[edytuj opis]