Ayn Rand

Urodzona jako Alissa Zinowiewna Rosenbaum (ur. 2 lutego 1905 w Sankt Petersburgu, zm. 6 marca 1982 w Nowym Jorku) - amerykańska pisarka i filozof pochodząca z rodziny rosyjskich Żydów, najbardziej znana dzięki swojej filozofii obiektywistycznej. Autorka powieści, w których stałym wątkiem jest obraz bohatera - pogardzanego przez otoczenie geniusza, któremu udaje się osiągnąć sukces. Ayn Rand uważała prezentację pozytywnych wzorców obiektywizmu za główny cel swojej literatury.

W Polsce ukazały się drukiem: "Hymn" (Anthem), "Źródło" (The Fountainhead), "Cnota egoizmu" (The Virtue of Selfishness), "Powrót człowieka pierwotnego" (The Return of the Primitive) i "Atlas Zbuntowany" (Atlas Shrugged).

Ayn Rand pochodziła ze średnio zamożnej rodziny aptekarza. Od dzieciństwa poznawała literaturę światową i już mając 9 lat podjęła decyzję o zostaniu pisarką. W 1917 r. była świadkiem rewolucji bolszewickiej, którą potępiła; gdy apteka jej ojca została znacjonalizowana, zapragnęła jak najszybciej opuścić Rosję Sowiecką. Ostateczne zwycięstwo bolszewików doprowadziło do konfiskaty majątku jej rodziny. W 1921 rozpoczęła studia na uniwersytecie w Piotrogrodzie wybierając historię jako główny przedmiot, a filozofię jako dodatkowy ("pierwszą w celu zdobycia wiedzy o przeszłości ludzkości do wykorzystania w późniejszej twórczości; drugą w celu osiągnięcia obiektywnej definicji mych wartości. Przekonałam się, że o ile pierwszej muszę się uczyć, drugą muszę stworzyć sama" - Atlas Shrugged, New York 1957), które ukończyła 1924; w tymże roku zaczęła studiować scenopisarstwo.

W 1925 otrzymała pozwolenie na krótką wizytę u rodziny w Stanach Zjednoczonych. W lutym 1926 dotarła do Nowego Jorku, a następne 6 miesięcy spędziła u rodziny w Chicago, skąd wyruszyła do Hollywood w poszukiwaniu kariery scenopisarskiej. W 1929 wyszła za mąż za aktora Franka O'Connora, z którym pozostawała w związku aż do jego śmierci 50 lat później. Chwytając się różnych prac, próbowała publikować sztuki teatralne i scenariusze swojego autorstwa. W 1932 scenariusz "Red Pawn" (Czerwony Pionek) sprzedała Universal Studios. Sztuka jej autorstwa "The Night of January 16th" (Noc 16 stycznia) doczekała się inscenizacji w Hollywood i na Broadwayu. Jej pierwsza powieść "We the Living", ukończona w 1933 długo była odrzucana przez wydawnictwa, aż doczekała się publikacji w 1936. W 1938 pojawiło się opowiadanie "Anthem" (Hymn), przez wielu uważane raczej za poemat prozaiczny niż krótkie opowiadanie.

W 1943 opublikowano powieść "The Fountainhead" (Źródło), która stała się bestselerem i zapoczątkowała jej sławę jako pisarki. Wojna opóźniła inscenizację sztuki opartej na "The Fountainhead" do roku 1948. W roku 1957 wydała swój ostatni utwór fabularny, powieść "Atlas Shrugged" (Atlas zbuntowany) i zaczęła wykładać i pisać o filozofii, której podstawy zawarła w swych powieściach. Do nieliterackich utworów tego okresu życia autorki zalicza się zbiory esejów autorstwa samej Ayn Rand oraz jej zwolenników (np. Nathaniel Branden, Alan Greenspan). np. "The Virtue of Selfishness" (Cnota egoizmu), "Capitalism: The Unknown Ideal", "Philosophy: Who Needs It?", "The Return of the Primitive" (Powrót człowieka pierwotnego).

Ayn Rand zmarła 6 marca 1982 w swoim mieszkaniu w Nowym Jorku na raka płuc. Jej prawnym, jak też "intelektualnym" spadkobiercą został jej długoletni przyjaciel, Leonard Peikoff, założyciel Instytutu Ayn Rand (Ayn Rand Institute), zajmującego się promowaniem filozofii obiektywizmu.

Źródło: wikipedia
[edytuj opis]