Aleksander Fredro

Opis

Aleksander Fredro herbu Bończa (ur. 20 czerwca 1793 – zm. 15 lipca 1876) – polski komediopisarz, pamiętnikarz, poeta, wolnomularz. Tworzył w epoce romantyzmu.

Urodził się 20 czerwca 1793 u stóp Karpat, w Surochowie niedaleko Jarosławia w bogatej rodzinie szlacheckiej (niegdyś senatorskiej). Do Beńkowej Wiszni rodzice Aleksandra Fredry sprowadzili się w 1797. Nauki pobierał w domu rodzinnym, nigdy nie uczęszczał do szkół publicznych. 12 stycznia 1806 w pożarze dworu w Beńkowej Wiszni zginęła jego matka, Marianna Fredrowa. Ojciec, Jacek hrabia Fredro wraz z nim przeniósł się do Lwowa.

Dalsze koleje losu przyszłego pisarza były następujące:

* w 1809 (w wieku 16 lat) zaciągnął się do armii Księstwa Warszawskiego, później był w wojsku Napoleona.
* w 1812 wziął udział w wyprawie Napoleona na Moskwę (otrzymał wówczas Złoty Krzyż Virtuti Militari)
* w latach 1813-1814 przebył całą kampanię napoleońską jako oficer ordynansowy w sztabie cesarza
* w 1814 został odznaczony Krzyżem Legii Honorowej.
* w 1815, po abdykacji Napoleona, wrócił do domu i gospodarował w rodzinnym majątku Beńkowa Wisznia. Opuszczając Paryż po klęsce Napoleona, Aleksander hr. Fredro napisał: Wyjechaliśmy razem, z odmiennych pobudek: Napoleon na Elbę, ja zasię do Rudek.
* wstąpił do lubelskiej loży wolnomularskiej
* w 1818, mając 25 lat, napisał pierwszą ważną komedię, "Pana Geldhaba". Sztuka, napisana z dużym humorem i wdziękiem, opowiada o perypetiach młodego szlachcica, starającego się o rękę córki tytułowego dorobkiewicza, usiłującego jednocześnie wydać ją za księcia. Sztuka została wystawiona w 1821r.
* 8 listopada 1828[1], po jedenastu latach starań, poślubił w kościele w Korczynie właścicielkę zamku w Odrzykoniu Zofię de domo hrabinę Jabłonowską, primo voto hrabinę Skarbkową
* w 1828, po śmierci ojca, przejął i pomnożył odziedziczony majątek. Był już wtedy autorem kilkunastu komedii
* od 1829 był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk
* w 1832 przechowywał w swoim majątku dwóch powstańców z Wielkopolski, którzy w obawie przed represjami ze strony władz pruskich schronili się w Galicji
* w 1846, po 18 latach pobytu na wsi Fredrowie zakupili we Lwowie dworek z ogrodem na Chorążczyźnie, w którym zamieszkali
* w rewolucyjnym roku 1848 był członkiem lwowskiej Rady Narodowej
* w latach 1850-1855 (z niewielkimi przerwami) przebywał po raz drugi we Francji, gdzie po powstaniu węgierskim znalazł schronienie jego syn Jan Aleksander Fredro (także komediopisarz lecz niższego lotu).
* od 1861 był posłem do Sejmu Krajowego, czynił starania o budowę w Galicji pierwszej linii kolejowej, organizował Towarzystwo Kredytowe Ziemskie i Galicyjską Kasę Oszczędności
* od 1873 był członkiem Akademii Umiejętności
* zmarł we Lwowie 15 lipca 1876, został pochowany w rodzinnej krypcie kościoła w Rudkach koło Lwowa
* w latach 70. XX wieku wrocławski znawca i miłośnik twórczości Fredry, profesor Bogdan Zakrzewski odwiedzając Rudki miał skraść z grobowca poety jeden z palców jego szkieletu; kości te zamurowano w ścianie kościoła św. Maurycego we Wrocławiu.

Aleksander Fredro był człowiekiem pełnym wewnętrznych sprzeczności: aktywny i zaangażowany w sprawy publiczne, szukał zarazem samotności i przejawiał skłonność do mizantropii. Ostatnie lata życia, naznaczone chorobami, spędził z dala od świata w ścisłym gronie rodzinnym.

Był autorem komedii obyczajowych z życia szlachty, głównie prowincjonalnej. Pisywał również wiersze, poematy, aforyzmy. Debiutował w 1817, jednak pozostał obcy problemom romantyzmu. Naraziło go to na ostre ataki ze strony Seweryna Goszczyńskiego i Leszka Dunina Borkowskiego, w wyniku których przestał pisać na 18 lat. Wychowany w tradycjach oświecenia był bliski L. Sterne'owi.

W swych komediach Fredro ukazał mistrzostwo w charakterystyce bohaterów, kształtowaniu akcji i giętkości języka. Do utworów wprowadzał akcenty humorystyczne i elementy komiki ludowego teatru, ówcześnie właściwe tylko farsie. Utwory Fredry weszły na stałe do kanonu polskiej literatury i teatru. Jego bajki, jak np. "Małpa w kąpieli", "Zupa na gwoździu" czy "Paweł i Gaweł" są lekturami literatury dziecięcej.

Etapy jego edukacji: I - Nauka w domu (pod okiem guwernera) polegała na pamięciowym opanowywaniu wiedzy książkowej. "W młodych latach nie okazywałem zdolności do nauki" II - Szkoła życia - nabieranie doświadczenia życiowego. "Odtąd zaczęła się dla mnie szkoła świata, najpraktyczniejsza, najbardziej urozmaicona".

Jesienią 1828 r. ożenił się z Zofią z Jabłonowskich primo voto Skarbkową. Miał z nią syna Jana Aleksandra i córkę Zofię z Fredrów, zamężną hrabinę Szeptycką, która była matką m.in. biskupa Andrzeja Szeptyckiego i generała Stanisława.

Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Fredro

[edytuj opis]

Przewiń: [] []