Abraham Joshua Heschel

Abraham Joszua Heschel (ur. 11 stycznia 1907 w Warszawie, zm. 23 grudnia 1972) – teolog i filozof żydowski.

Oboje jego rodzice, tak ojciec Mordechaj (zm. 1916), jak i matka Rajzel z domu Perlow wywodzili się z opatowskich rodzin chasydzkich. Abraham Joszua był ich najmłodszym, szóstym dzieckiem. Uzyskał tradycyjne żydowskie wykształcenie w jesziwie zakończone smichą czyli rabiniczną ordynacją. Następnie studiował na Uniwersytecie w Berlinie, broniąc na tej uczelni pracę doktorską, która została wydany po niemiecku przez Polską Akademię Umiejętności w 1936 roku pt. „Prorocy”. Równolegle zgłębiał wiedzę rabiniczną w Wyższej Szkole Nauk Judaistycznych, którą zakończył ponowną ordynacją rabiniczną. Jego nauczycielami byli Chanoch Albeck, Ismar Elbogen, Julius Guttmann i Leo Beck. W 1937 roku Martin Buber powołał go na swego następcę w Domu Nauki Żydowskiej we Frankfurcie nad Menem. Jego pobyt w Niemczech nie trwał długo. Z powodu nazistowskich represji w 1938 roku został stąd wydalony. Pierwszym miejscem zatrzymania była Warszawa, gdzie kilka miesięcy wykładał w Instytucie Nauk Judaistycznych. Następnie w lecie 1939 roku wyjechał do Wielkiej Brytanii, a stamtąd w 1940 roku do USA. Heschel 10 grudnia 1946 roku poślubił pianistkę Sylwię Straus. Z ich związku urodziła się córka Susannah Heschel (obecnie profesor studiów żydowskich w Dartmouth College). W USA pracę wykładowcy podjął najpierw w Hebrew Union College w Cincinnati, w którym nauczano zgodnie z zasadami przyjętymi przez reformowany kierunek judaizmu. Krytyczny stosunek Heschela do tych zasad skłonił go do przejścia w 1946 roku do Jewish Theological Seminary of America w Nowym Jorku, które reprezentowało kierunek konserwatywny (umiarkowany), choć i z nim do końca się nie identyfikował. W uczelni tej piastował funkcję profesora etyki i mistyki żydowskiej aż do śmierci. Pisał po niemiecku, hebrajsku, w jidysz i po angielsku.

Obok prac dotyczących średniowiecznej filozofii żydowskiej, kabały i chasydyzmu, tworzył także poezję. Do najważniejszych jego dzieł należą: Man is Not Alone (Człowiek nie jest sam), God in Search of Man (Bóg szukający człowieka), The Sabbath (Szabat) i The Prophets (Prorocy). Heschel angażował się jednocześnie w wiele spraw publicznych: wspierał zaprzyjaźnionego z nim Martina Luthera Kinga w walce o równouprawnienie Murzynów, wywarł poważny wpływ na zmianę stosunku Kościoła katolickiego do judaizmu, co wyraz znalazło w deklaracji Nostra aetate przyjętej na II Soborze Watykańskim, występował zdecydowanie o respektowanie praw obywatelskich w USA oraz na rzecz wolności dla Żydów w Związku Sowieckim. W 2009 roku został wydany tomik jego młodzieńczych wierszy Niewypowiedziane imię Boga: Człowiek. W oryginale zapisane w języku jidysz, przetłumaczone na język polski, przez krakowskiego orientalistę, judaistę i tłumacza Przemysława Piekarskiego.

Abraham Heschel to patron konkursu, który rokrocznie organizowany jest na terenie województwa warmińsko-mazurskiego. Początki konkursu są związane z rokiem 2009, kiedy to na terenie miasta Mrągowa i powiatu mrągowskiego ogłoszono konkurs historyczny "Tolerancja a społeczeństwo obywatelskie. Miejsce Żydów w historii i kulturze Mrągowa". Konkurs przeprowadzony był w ramach projektu "Śladami mrągowskiego kirkutu i żydowskich mieszkańców Mrągowa". Celem projektu było informowanie współczesnych mieszkańców Mrągowa o przeszłości miasta związanego z życiem Żydów i ich udziałem w budowaniu lokalnej społeczności. Po dawnych, żydowskich mieszkańcach Mrągowa pozostał kirkut, na którego terenie nie ma już nagrobków.

Wybór Heschela na patrona stanowił świadomą decyzję organizatorów, którzy uzasadniali to życiem i działalnością Profesora. Idea upamiętnienia cmentarza wiąże się z dialogiem i dyskusją wielu mrągowskich środowisk. To bardzo żywa i dyskutowana sprawa w Mrągowie. Heschel poprzez swoje życie dążył do dialogu i poszukiwania drugiego człowieka. W 2009 r. myśl Heschela o dialogu została przyjęta przez Stowarzyszenie SEEiK. Stąd konkurs.

Organizatorzy postanowili działanie kontynuować w kolejnych latach i rozwinąć zasięg oddziaływania, na coraz większy obszar województwa. W 2010 r. w konkursie mogą brać udział osoby z terenu województwa warmińsko-mazurskiego, natomiast główne działania skupione zostały w powiecie mrągowskim, gdzie koordynacją zajmuje się Stowarzyszenie SEEiK i w powiecie piskim, gdzie działania koordynuje Stowarzyszenie Kobieta na Plus. W ten sposób powstał pomysł na II edycję, ale już o odmiennym tytule "Tolerancja a Społeczeństwo obywatelskie . Miejsce Żydów w historii i kulturze Warmii i Mazur. II edycja konkursu".

Stworzono stronę internetową projektu, która zdaniem jej twórców ma informować nie tylko o konkursie, ale uczyć o Heschelu oraz tym, co najbardziej kochał i szanował: kulturze i historii Izraela.

http://www.heschel.webpark.pl/

W realizację konkursu zaangażowane są samorządy: gminy miasta Mrągowa, gminy Piecki i powiatu piskiego. Konkurs Heschela jest realizowany pod patronatem Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego w Warszawie, Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Olsztynie. W sprawy zaangażowane są media lokalne. Główny organizator konkursu to: Stowarzyszenie Edukacji Ekologicznej i Kulturalnej SEEiK z Mrągowa. Nad merytoryczną stroną konkursu czuwa dr Jan Gancewski i dr Stanisław Bułajewski z UWM w Olsztynie.
[edytuj opis]