Charakterystyka postaci Michał Wołodyjowski (Mały Rycerz)

Michał Wołodyjowski herbu Korczak to imię którym posługiwał się Jerzy Michał Wołodyjowski[1] – postać literacka, jeden z głównych bohaterów Trylogii Henryka Sienkiewicza. Ze względu na niski wzrost zwany Małym Rycerzem.

Fikcyjna postać Michała Wołodyjowskiego była częściowo wzorowana na autentycznej postaci historycznej, na pułkowniku Jerzym Wołodyjowskim. Uwaga: poniżej znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.


W Ogniem i mieczem razem z Janem Skrzetuskim służy w wojskach Jeremiego Wiśniowieckiego. W pierwszej części Trylogii jest postacią drugoplanową. Wsławia się pokonaniem w pojedynku Bohuna. Bohatersko dowodzi dragonią podczas oblężenia Zbaraża. W Potopie jest już pułkownikiem, doświadczonym żołnierzem kreowanym na fantastycznego szermierza. Początkowo wierny hetmanowi Januszowi Radziwiłłowi, po ujawnieniu zdrady odmawia żołnierskiego posłuszeństwa. Wraz z Zagłobą i Skrzetuskimi (Jan i jego krewny Stanisław) ucieka z niewoli radziwiłłowskiej i toczy dalsze wojny ze Szwedami. Jest jednym z tych, którzy zostali wierni królowi Janowi Kazimierzowi. Bardzo kochliwy, ale przez długi czas nie mógł znaleźć żony. Jedną z jego wielu miłości była Anusia Borzobohata-Krasieńska. Kiedy wreszcie uzyskał pozwolenie na ślub od opiekunki Anusi, dziewczyna zmarła (kilka dni przed ślubem, Pan Wołodyjowski). Nieszczęśliwy pan Michał zaszył się w klasztorze Kamedułów, ale Zagłoba wywabił go stamtąd podstępem. Mały Rycerz znalazł wreszcie dziewczynę, która go pokochała – Baśkę Jeziorkowską, z którą udało mu się wziąć ślub. Po przedwczesnym poddaniu twierdzy w Kamieńcu Podolskim, Wołodyjowski wraz ze swym przyjacielem Kettlingiem dotrzymali obietnicy i wysadzili zamek w powietrze. Sienkiewicz wykreował małego rycerza na wzór polskiego Sarmaty (wedle założeń pierwotnych sarmatyzmu - szlachcic obrońca ojczyzny), cnotliwego, odważnego, gotowego do poświęceń. Tu kończą się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.


W adaptacjach filmowych i telewizyjnych postać Wołodyjowskiego kreowali:
Tadeusz Łomnicki (Pan Wołodyjowski, serial Przygody pana Michała, Potop)
Zbigniew Zamachowski (Ogniem i mieczem).

Michał Wołodyjowski jest też główną postacią wiersza i piosenki Jacka Kaczmarskiego Pan Wołodyjowski, w której każda zwrotka kończy się słynnym credo Wołodyjowskiego "nic to".