Maciej Kazimierz Sarbiewski, Liryki [w:] tegoż, Liryki oraz „Droga rzymska” i fragment „Lechiady”, przeł. Tadeusz Karyłowski, oprac. Mirosław Korolko przy współudziale Jana Okonia, Warszawa 1980. WSTĘP - 1595-1640, podobnie jak Andrzej Frycz Modrzewski zdobył uznanie w Europie, w Polsce w zapomnienie, przekłady: angielski 1646, koniec XVIII wiek(...)

„Zabawy Przyjemne i Pożyteczne” (1770-1777) Wybór, oprac. Julian Platt, BN I 195, 1968 (wybór utworów) WSTĘP I. Rozwój publicystyki literackiej w okresie poprzedzającym powstanie „ZPIP”. - odkrycia naukowe w II poł. XVII w. + przewrót umysłowy = bujny rozwój publicystyki w Europie Zachodniej, oprócz nowin i gazet powstają tzw. czasopisma uczone(...)

Franciszek Zabłocki, Fircyk w zalotach, oprac. Janina Pawłowiczowa, wyd. 3, BN I 176, 1986. WSTĘP I. Autor „Fircyka w zalotach”. - 1780-1781 lata przełomu w życiu i twórczości Zabłockiego  10 komedii, kilkanaście utwo-rów panegirycznych. - ur. 1752, wykształcony, ubogi, szlachcic, dwór w Ciechanowie. - ok. 1773 r. do Warszawy, Adam Naruszewicz (...)

Franciszek Zabłocki, Sarmatyzm, oprac. Ludwik Bernacki i Tadeusz Mikulski, wyd. 3, BN I 115, 1954. WSTĘP I. Teatr i dramat za Stanisława Augusta. - teatr szkolny: o teatyni i głównie sztuki Piotra Metastazego, język łaciński (przekłady Antoniego Portalupiego), dwa razy występował w nich Stanisław August. o pijarzy i głównie dramaty francuskie (p(...)

Ignacy Krasicki, Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, oprac. Mieczysław Klimowicz, wyd. 7 zm., BN I 41, 1975. WSTĘP I. Narodziny powieści w Europie. - XVIII wiek, opozycja do późnobarokowego romansu, bohaterem przeciętny człowiek, w kon-flikcie z otoczeniem, motywacja losu bohatera indywidualna, uzasadnienie psychologiczne, szerokie tło społecz(...)

Stanisław Staszic, Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego do dzisiejszego stanu Rzeczypospolitej Polski przystosowane, oprac. Stefan Czarnowski, BN I 90, 1951. (Edukacja, Polska) WSTĘP I. Charakter ogólny dzieła. - najmniej w „Uwagach” mowy o czynach i zasługach wielkiego męża stanu z okresu 3 pierw-szych królów elekcyjnych – Jana Zamoyskiego. - ksi(...)

Jan Jakub Rousseau, Nowa Heloiza, przeł. i oprac. Ewa Rzadkowska, BN II 136, 1962. WSTĘP I. Jan Jakub Rousseau przed napisaniem „Nowej Heloizy”. - „Nowa Heloiza”: druk 1761 r., praca nad nią 1756-1758 w zaciszu Ermitage, niedaleko Montmorency. - Rousseau 44 lata, mistrz paradoksu, po raz pierwszy sięga po powieść. - pragnienie wiedzy obudziło si(...)

Wolter, Powiastki filozoficzne, przeł. i wstęp Tadeusz Żeleński (Boy), Kraków 2003. TAK TOCZY SIĘ ŚWIATEK. Widzenie Babuka. (1746) - Ituriel – geniusz opiekujący się światem – przybywa do Scyty Babuka, czy należy tylko ukarać, czy zniszczyć Persepolis , Babuk ma być obserwatorem – został obdarzony zdrowym rozsądkiem i darem budzenia ufności. -(...)

Franciszek Dionizy Kniaźnin, Wybór poezji, oprac. Wacław Borowy, BN I 129, 1948. WSTĘP I. Życie Kniaźnina. - białoruska szlachta, ur. 04,10,1750 r., w dzieciństwie zmarli jego ojciec i rodzeństwo, bardzo kochał matkę; kolegium jezuickie, nowicjat, zapał do łaciny, 1773 r. Naruszewicz wydaje zbiór „Horacjusza Pieśni przekładania różnych”, m.in. K(...)

Jan Jakub Rousseau, Wyznania (wybór), przeł. Tadeusz Żeleński (Boy), oprac. Ewa Rzadkowska (wybór rozdziałów) WSTĘP (cytaty). - od momentu decyzji napisania tego szczególnego życiorysu nie odstępuje Jana Jakuba myśl o własnej inności oraz o różnicy, jaka będzie dzieliła Wyznania i tak poczytne wówczas pamiętni-ki, nie mówiąc już o całej przeobf(...)